Page 55 - Sayı-65 Eylül - Ekim 2023

EYLÜL-EKİM 55

yaşantılarındaki deneyimlerinden yola çıkarak sahip
olduğu bilgiyle kaleme almıştı. Özellikle topraktan
alınan verimin artırılması amacıyla atılacak doğal
gübrelerin nasıl muhafaza edilmesi gerektiğine dair
yöntemleri öğrettiği kısım, aslında Anadolu’da kulla-
nılan yöntemler ile Avrupa’da uygulanan yöntemlerin
birleşiminden ibaretti. Hüseyin Kazım’ın albümünün
24’üncü alt başlığı olan “Gübrelerin muhafazası” kıs-
mında gübre çukurları anlatılarak, “En iyisi gübreleri
doğrudan doğruya yani ahırdan kaldırdıktan sonra
toprağa dökmektir. O zaman gübre toprakta erir ve
amonyak da havaya uçmaz” deniliyordu. Ancak bu
yöntem her zaman mümkün olmadığı için gübreler,
1- çukurlarda, 2- yığın halinde, 3- hayvanların altla-
rında muhafaza” edilmek durumunda kalınıyordu.
Gübre çukurları ise şöylece tavsif ediliyordu:

“Bazı yerlerde gübreleri çukurlarda çürütürler ve bu
çukurların altlarını, suların nüfuzuna mani olmak
için betonla veya çok killi bir toprakla dövüp sıkıştı- Hüseyin Kazım’ın Ziraat Albümü çalışmasının kapağı
rırlar. Bu çukurlar ahırlara yakın yerlere yapılır. Bun-
ların bir mahzuru var ise o da gübrenin her tarafta 1913’DE ELEKTRİKLE İŞLEYEN TARIM MAKİNELERİ

bir derecede çürümesidir.”
43’üncü madde olan “Hayvanla çekilen çift aletleri”
alt başlığında ise 1913 itibariyle Türkiye’de yaygın
“EN ALTA BEYGİR GÜBRESİ olarak kullanılan tarım aletlerini şöyle açıklıyordu:
EN ÜSTE KOYUN GÜBRESİ KONUR”
“Bizim memleketlerde en ziyade kullanılan kara sa-
25’inci alt başlık olan “Gübre Yığınları”nda ise bu banlardır. Bunlar ağız bozma, tohum kapatma, gübre
usulün gübreyi saklamak için en iyi usul olduğu vur- karıştırma gibi işlere pek iyi gelir. Fakat kış ameliyatın-
gulanarak, “Bunun için de suların nüfuzuna müsait da ve toprağın 15-20 santimetre kadar derin sürülmesi
olmayan veya taş ve kireçle örülen bir zemin üze- lazım gelen işlerde pulluklara müracaat edilmelidir.”
rinde gübreleri biriktirmek kafidir. Gübreden akan
sular yığının ortasındaki çukurda toplanabilmek için Hüseyin Kazım daha sonra ziraat makinaları ile buhar-
bu zemin biraz muhaddep (dışbükey) yapılır. Çu- la işleyen pulluklar hakkında detaylı kullanım bilgileri
kuru taş ve harçla örmek ve her tarafını çimento ile aktarıyordu. Bunlar için 52’inci madde olan “Buharla
sıvamak lazımdır. Yığınların üzerlerini çalı çırpı ile İşleyen Pulluklar” kısmında dile getirdiği makineler
örtmek veya bunu büyük ve dalları çok bir ağacın içinde elektrikle işleyen makineler ile petrol ile çalışan “En iyisi
altında yapmak lazımdır” deniliyordu. makinelerin bulunması, oldukça manidardı:
gübreleri
Her halde en ilginç kısmı ise gübreyi yığınına ne tür “Son zamanlarda toprağı işlemek için petrol ve ben- doğrudan
hayvan gübresiyle başlayıp ne tür ile bitirileceğine zin makineleri kullanıldığı gibi elektrikten de istifade
dair olandı. Hüseyin Kazım, doğru yöntemi şöyle olunmaktadır. Dünyanın birçok yerlerinde mekanikin doğruya

anlatıyordu: istikbali pek açıktır. Pullukları işleten lokomobiller, yani ahırdan
harman ve orak makinelerini de çeker ve büyük çift- kaldırdıktan
“Bir gübre yığınına en evvel beygir ahırlarından alı-
nan sıcak gübre konulur; bunun üzerine de koyun liklerde mühim bir kuvve-i muharrike vücude getirir.” sonra toprağa
gübresi ilave edilir. Yığının kenarlarına da samanla “AZ ÇOK KÂR VEREN MÜHİM VE FAYDALI BİR SANAT”: dökmektir. O
karışık inek gübreleri konulmalıdır. Yığının üzeri- SEBZE BAHÇESİ zaman gübre
ne yirmi otuz santimetre kalınlığında toprakla veya toprakta erir
toprağıyla beraber kaldırılan çimlerle örterler. Bun- Hüseyin Kazım’ın Ziraat Albümü’nde geniş yer
dan maksat da yağmur sularının nüfuzuna ve amon- ayırdığı konulardan biri de 13’üncü Bölüm’ü oluş- ve amonyak da
yağın havaya kaçmasına meydan vermemektir.” turan Sebze Bahçesi’ydi. Yazara göre şehri besleyen havaya uçmaz”